Προγραμματισμός και αποτίμηση ή ασφυκτικός έλεγχος και αυτοαξιολόγηση της σχολικής μονάδας

Tο άρθρο 47 του νομοσχεδίου τιτλοφορείται «Προγραμματισμός και αποτίμηση του εκπαιδευτικού έργου των σχολικών μονάδων».
Η χρήση των συγκεκριμένων όρων δεν είναι καθόλου τυχαία, αφού στη συνείδηση των εκπαιδευτικών έχουν συνδεθεί με τις απαραίτητες εσωτερικές συλλογικές παιδαγωγικές διαδικασίες του Συλλόγου Διδασκόντων. Έτσι, μέσω της διαστροφής αυτών των όρων αλλά και της νοηματοδότησής τους όπως τη γνωρίζαμε και χρησιμοποιούσαμε ως τώρα επιχειρείται η συμφιλίωση των εκπαιδευτικών με την «κουλτούρα αξιολόγησης» και η αθόρυβη αλλά αποτελεσματική προώθηση της αξιολόγησης/αυτοαξιολόγησης της σχολικής μονάδας.

Συγκεκριμένα προβλέπεται: 

1. Το Σχολικό Συμβούλιο συνεδριάζει με θέμα τον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου, «στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του».
Ποιες είναι αυτές οι αρμοδιότητες και από πότε ο Δήμος και ο Σύλλογος Γονέων εμπλέκονται με τον προγραμματισμό του εκπαιδευτικού έργου;

2. Ο Σύλλογος Διδασκόντων λαμβάνει υπόψη του τις απόψεις του Σχολικού Συμβουλίου για το συγκεκριμένο θέμα. Στη σχετική συνεδρίασή του δίνεται η δυνατότητα να κληθούν στη συγκεκριμένη συνεδρίαση στελέχη του ΠΕ.Κ.Ε.Σ., του Κ.Ε.Σ.Υ., του Κ.Ε.Α., μέλη Δ.Ε.Π. των Α.Ε.Ι., μέλη των Ερευνητικών Κέντρων και άλλων εποπτευόμενων από το Υπουργείο Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων φορέων. Η βαρύτητα που δίνεται στον προγραμματισμό εκπαιδευτικού έργου σε επίπεδο σχολικής μονάδας ανοίγει το ζήτημα της αυτονομίας της σχολικής μονάδας και της διάσπασης του ενιαίου χαρακτήρα της εκπαίδευσης.

3. Ο Σύλλογος Διδασκόντων σε συχνές, τακτικές συνεδριάσεις, διαμορφώνει τον αρχικό προγραμματισμό, τον ανασχεδιάζει και στο τέλος του σχολικού έτους, την αποτίμηση. Όλες αυτές οι εκθέσεις «υποβάλλονται στο οικείο ΠΕ.Κ.Ε.Σ.».
Επομένως, η διαδικασία δεν είναι εσωτερική.

4. «Οι Συντονιστές Εκπαιδευτικού Έργου μελετούν τις ανωτέρω εκθέσεις των σχολικών μονάδων(…)και διατυπώνουν, εφόσον κρίνουν απαραίτητο, παρατηρήσεις επί των εκθέσεων συλλογικού προγραμματισμού, οι οποίες λαμβάνονται υπόψη από τις αντίστοιχες σχολικές μονάδες». Επίσης, «διατυπώνουν παρατηρήσεις επί των εκθέσεων αποτίμησης και εισηγούνται πιθανές βελτιώσεις, οι οποίες λαμβάνονται υπόψη κατά τον συλλογικό προγραμματισμό του επόμενου σχολικού έτους από τις αντίστοιχες σχολικές μονάδες». Επομένως, οι παρατηρήσεις των Συντονιστών δεν έχουν συμβουλευτικό αλλά δεσμευτικό χαρακτήρα αφού πρέπει να ληφθούν υπόψη στον προγραμματισμό της επόμενης χρονιάς.

5. Τα ΠΕ.Κ.Ε.Σ., συντάσσουν συνολικές συμπερασματικές εκθέσεις, τις αποστέλλουν στο ΙΕΠ, το οποίο με τη σειρά του εισηγείται στον Υπουργό Παιδείας και προτείνει βελτιώσεις του προγραμματισμού στα ΠΕ.Κ.Ε.Σ.
Πέρα από τη σαφή κάθετη φορά εποπτείας, οι συγκεντρωτικές εκθέσεις προϋποθέτουν φόρμες με δείκτες ποιότητας που θα μπορούν να κωδικοποιηθούν και να καταμετρηθούν σε πανελλαδικό επίπεδο. Για αυτόν ακριβώς το λόγο προβλέπεται ότι «Οι θεματικοί άξονες αναφοράς του συλλογικού προγραμματισμού και της ανατροφοδοτικής αποτίμησης, καθώς και ο τύπος των σχετικών εκθέσεων, καθορίζονται με απόφαση του Υπουργού Παιδείας, Έρευνας και Θρησκευμάτων, που εκδίδεται ύστερα από εισήγηση του Ι.Ε.Π.» (άρθρο 47.7).

Όλα τα παραπάνω, συγκροτούν τους όρους μιας διαδικασίας που καμία σχέση δεν έχει με εσωτερικές και ανατροφοδοτικές συλλογικές παιδαγωγικές λειτουργίες. Αντίθετα, διαμορφώνουν μια δυναμική κωδικοποίησης, συγκρισιμότητας, διαφοροποίησης, κατάταξης και ανταγωνισμού των σχολικών μονάδων.
Δηλαδή, μιας διαδικασίας αυτοαξιολόγησης που μπορεί να πάρει σαφέστερα χαρακτηριστικά με την έκδοση των υπουργικών αποφάσεων που θα ορίσουν τις φόρμες και τους δείκτες των σχετικών εκθέσεων.

Αναδιοργάνωση των Δομών Υποστήριξης της Πρωτοβάθμιας και Δευτεροβάθμιας Εκπαίδευσης και άλλες Διατάξεις — το υπό ψήφιση νομοσχέδιο  εδώ